Cech Rzemiosł Skórzanych

Jan Kiliński - urodzony w 1760 roku, w wieku 28 lat uzyskał tytuł mistrza szewskiego. Stanął na czele insurekcji warszawskiej. Dołączył do powstania kościuszkowskiego. Dwukrotnie aresztowany. Po powrocie z niewoli prowadził warsztat szewski.

Najwyższe polskie odznaczenie rzemieślnicze nosi nazwę „Szabla Kilińskiego”.

Obuwie

Wyrób obuwia szytego na miarę i ortopedycznego.

Usługi

Naprawa, przeróbki i wszelkie inne usługi związane z obuwiem.

Cholewkarstwo

Zindywidualizowane podejście do każdego zlecenia.

Kaletnictwo

Oferujemy bardzo szeroki zakres usług.

Rymarstwo

Dostosowujemy się do Państwa oczekiwań.

WITAMY NA STRONIE CECHU

Witamy na stronie Cechu Rzemiosł Skórzanych imienia Jana Kilińskiego w Warszawie, istniejącego od 1386 roku. Zawarliśmy tu informacje dotyczące Cechu, oraz przyległego do niego muzeum. Członkowie Cechu wykonują między innymi obuwie ortopedyczne, obuwie miarowe, usługi naprawkowe obuwia i cholewkarstwo. Kaletnictwo i Rymarstwo - wyrób i naprawa. Szczegółowe informacje w biurze cechu.

Archiwalna wersja strony jest dostępna tutaj.

Aktualności Władze Cechu Zakłady

Cech Rzemiosł Skórzanych im.Jana Kilińskiego otrzymał dofinansowanie od Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków „Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO”, na realizację zadania: Remont sali konferencyjnej niezbędny w celu wykonywania działań statutowych organizacji uszkodzonej w wyniku zalania.

Okres realizacji zadania - 01.12.2023 - 31.12.2023

HISTORIA CECHU

Wstęp Legenda Historia Muzeum

Cech Szewców znany był zawsze z wielkiego przywiązania do religii i kościoła. Starsi i podstarsi Cechu obejmując swój urząd składali przysięgę, która brzmiała: „Przysięgamy Panu Bogu Wszechmogącemu, Monarsze Imci i Radzie Miejskiej teraz i no potym będącej wiernymi i posłusznymi być na każden czas gdy nam rozkażą. Czeladzi rozpustnej nie chować, tajemnice miejskie zachować, sprawiedliwość w Cechu każdemu podług artykułów cechowych czynić, porządek w kościele, jako i w Cechu przestrzegać".

Patronami szewskimi są święci Kryspin i Kryspianin, patrycjusze rzymscy z 2 w. po Chrystusie. Prześladowani za wiarę chrześcijańską. Zesłani zostali do południowej Francji. Tam zajmowali się wyrobem sandałów. Im to Cech szewców ufundował w 1719 r. w kościele Św. Jacka na Freta ołtarz, jako wyraz uczuć religijnych.

Według średniowiecznej legendy byli to arystokraci rzymscy, którzy nawróceni w końcu III wieku zostali zesłani do Galfi. Osiedlili się w Seisens (Francja), gdzie wraz ze św. Ouetien nauczali chrześcijaństwa, zarabiając na skromne utrzymanie, jako szewcy, szyjąc sandały dla biednych.

Przykład ich życia sprawił, że liczba wiernych wzrastała, lecz mieli również przeciwników. Za panowania Deklacjana (rok 282-303) na skutek donosu dwaj apostolowie - rzemieślnicy zostali wtrąceni do więzienia.

Poddano ich licznym i okrutnym torturom, ale nie wyrzekli się chrześcijaństwa. Dopiero miecz kata pozbawił ich życia.

Im to Cech szewców ufundował w 1719 roku w kościele Św. Jacka na Freta ołtarz, jako wyraz uczuć religijnych.

Szybkie fakty

Cech Rzemiosł Skórzanych im. Jana Kilińskiego został powołany w 1386r. za czasów Janysza I, zwanego Starszym. W czasie swych długich rządów nad Warszawą i Ziemią Warszawską - lata 1374-1429. W 1529r. powstał w Warszawie cech zbiorczy 11 rzeniosł, w tym rzemiosła szewskiego. Później poszczególne rzemiosła wyodrębniły się uzyskując królewskie statuty.
W XV i XVI wieku grupa rzemieslników wyrabiających skóry i futra należała do najbogatszych rzemieślników. Łączyli oni produkcję z handlem swych wytworów. Znaczny ich odsetek stanowili szewcy przybyli z Wrocławia, Wilna a także miast mazowieckich.
Za czasów panowania Zygmunta III Wazy nowym impulsem dla rozwoju rzemiosła warszawskiego było stopniowe przenoszenie funkcji stołecznych do Warszawy.
Nowa złota epoka rzemiosł warszawskich powstała za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ich liczba zwiększyła się kilkakrotnie w związku z postępami koniunktury gospodarczej. Odgrywali oni znaczącą rolę w walce mieszczaństwa warszawskiego o prawa obywatelskie. Wzięli aktywny udział w tzw. "czarnej procesji" pod wodzą prezydenta Warszawy Jana Dekerta, który doprowadził do powstania Związku Miast, odgrywającego istotną rolę w walce o nową konstytucję - Konstytucję 3 Maja. Ich przywódca Jan Kiliński (1760-1819) był we wlasnym domu organizatorem spisku powstańczego 1 marca 1794 r. a później 17-18 kwietnia stanął na czele buntu zbrojnego warszawskiego mieszczaństwa przeciwko rządom Targowicy i rosyjskiego ambasadora Igolstrema.
Nowy złoty okres dla rzemiosł szewskich po czasach zaborów przypada na czasy prezydenta Stefana Starzyńskiego - lata 1934-1939. Wtedy to cech szewców należący do wpływowej Izby Rzemieślniczej wystawił, przy pomocy prezydenta miasta pomnik Jana Kilińskiego na placu Krasińskich, dłuta Stanisława Jackowskiego 17 kwietnia 1936r.
Szewcy warszawscy aktywnie uczestniczyli później w wrześniowej obronie stolic, w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, w Powstaniu Warszawskim 1944 r. i powojennej odbudowie Warszawy mimo wielu szykan komunistycznych i biurokracji rządowej i samorządowej ostatnich lat.

Na podstawie tekstu prof. dr hab. Mariana Marka Drozdowskiego

Przed II wojną światową

Cech zawsze był przywiązany do tradycji ojczystych i patriotycznych. Zasłużyli się ojczyźnie jego członkowie — Jan Kiliński bohater narodowy powstania Kościuszkowskiego — szewc pułkownik, któremu w 1936r. na Placu Krasińskich postawiono pomnik, odsłonięty przez prezydenta państwa Ignacego Mościckiego i prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego, a celebrowane uroczystym nabożeństwem przez ks. biskupa Galla. W powstaniu styczniowym 1863 r. wiele działał warszawski sławny szewc Stanisław Hiszpański — członek Komitetu Narodowego. W 1920 r. Cech Szewców uformował za zgodą marszałka Piłsudskiego 205 pułk piechoty ochotniczej, który brał udział w obronie Warszawy. U Św. Jacka w czasie okupacji przechowywane były 3 sztandary cechowe — jeden mistrzów i 2 czeladzi. Sztandar mistrzów z 1889 r. byl poświęcony przez księdza arcybiskupa Chościaka Popiela. Tam też u Św. Jacka przechowywane były dokumenty cechowe między innymi 12 pergaminowych statutów zatwierdzonych przez królów od 1 połowy XV w.

II wojna światowa

Wszystko to przez okupanta zaginęło w ruinach zniszczonego kościoła. Niestety spłonęły bądź zaginęły oryginalne dokumenty królewskie. Pergaminów było około 12 sztuk. Zawierały one nie tylko dane dotyczące naszego Cechu Szewców Warszawy, lecz również przyczynki do historii Polski. Najstarszym był dokument z czasów Zygmunta Augusta, potwierdzający nadanie statutu, jak należy sądzić przez jednego z książąt mazowieckich. Zginęły dwie lady: mistrzowska i czeladnicza oraz 3 sztandary: 1 mistrzowski i 2 czeladnicze. W gruz się zamienił nasz dom cechowy na Starym Mieście.

Okres powojenny

Przeszła zawierucha II wojny światowej. Już w 1945 toku własnymi siłami zaczęliśmy odbudowywać swoje warsztaty. Odrodziliśmy naszą organizację. Z inicjatywy Kazimierza Filipczaka, Wacława Kielmana i Stanisława Kwiatkowskiego 17 marca 1945 roku została wznowiona działalność Cechu. W nowym systemie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, po żywiołowym odradzaniu się w pierwszych latach wolności 1945 — 1948 Cech zaczął przeżywać wraz ze swoimi członkami różne przeobrażenia. W następnych latach z powodów politycznych i gospodarczych podlegał reorganizacji, zmieniając równocześnie i swą nazwę. Do 1948 r. występowaliśmy, jako Cech Szewców i Cholewkarzy. Od kwietnia 1948 r. Cech staje się przymusowym, a władze nadrzędne wyznaczyły 3 osobowy Zarząd komisaryczny. Pierwszym Starszym Cechu został Mieczysław Gomuła: Zarząd ten pełnił swe obowiązki do lutego 1950 r. Cech uległ likwidacji i wszedł, jako sekcja do wspólnego Cechu Rzemiosł Skórzanych, do którego włączono cechy warszawskie: rymarzy, kuśnierzy, kaletników, rękawiczników oraz cechy szewskie z Rembertowa, Otwocka, Legionowa, Pruszkowa i Piastowa. W 1953 r. nastąpiła ponowna reorganizacja administracyjna. Z Cechu odeszły w/w cechy miejscowości podwarszawskich. W 1956 r. usamodzielniły się sekcja warszawskich kuśnierzy i rękawiczników. Odgórnie został rozwiązany komisaryczny Zarząd. W 1962 r. Zarząd Cechu nadaje nową nazwę "Cech Rzemiosł Skórzanych im. Jana Kilińskiego". Pod tą nazwą trwamy do dni obecnych.

Starszym Cechu od grudnia 1953 r. był Tadeusz Wyźnikiewicz, początkowo jeszcze jako starszy komisaryczny, a potem wybrany ponownie w wolnych wyborach. Funkcję tę sprawował do śmierci, do maja 2003 r. Z nowym ładem społecznym, jaki nastąpił po zakończeniu wojny Cech wypracował własne modele, by znaleść swoje odpowiednie miejsce. Przeżywał zahamowania, a nawet częściowy upadek w okresie nadmiernej centralizacji, aby od 1956 r. stopniowo wracać na swoje właściwe miejsce w społeczności i życiu gospodarczym. Do 1956 r. z braku zaopatrzenia w surowiec, przydziału lokali na warsztaty, wysokich podatków, sytuacja była trudna. Dyskryminowani rzemieślnicy w wielu wypadkach byli zmuszeni do zamykania warsztatów, zdarzały się samobójstwa powodowane niemożliwością wywiązania się z finansowych zobowiązań. Od końca 1956 r. nazwanego rokiem przemian, rząd zaczął wsłuchiwać się w rzeczywiste potrzeby społeczeństwa. Polepszyło się zaopatrzenie, zaczęto przyznawać kredyty, rozwijała się prywatna inicjatywa. Rzemieślnicy zaczęli brać udział w wystawach krajowych i zagranicznych, w międzynarodowych Targach Poznańskich, Lipskich, w Monachium, w Paryżu, otrzymując złote i srebrne medale. Wyróżnionymi byli: Józef Sikora, Mieczysław Qomula, Brunon Kamiński. Zarząd Cechu spostrzegał, że stosunkowo szybki rozwój przemysłu obuwniczego nie stwarzał perspektyw rozwoju rzemiosła szewskiego. W lepszej sytuacji byli pantoflarze, kaletnicy, rymarze. Na tego rodzaju produkcję było zapotrzebowanie społeczne. Na przelotnie lat 601 70 statystyka wykazała 979 zakładów. W 1972 r. było 792 i taka wielkość utrzymała się do lat 80-tych. Co prawda następowała likwidacja warsztatów, lecz w tym wypadku działały przyczyny biologiczne. Ludzie starzy kończyli działalność ittwodową, a ostry brak wykwalifikowanych wśród młodszej generacji sprawiał trudności w zastępowaniu odchodzących. W 1976 r. odczuwało się brak fachowców. Rok 1981 był rokiem masowych strajków i niepokoffiw społecznych, pogłębiający się w kraju od 1980 r. zaczęta narastać inflacja i recesja w podstawowych usługach.

Powstawały warsztaty, spółdzielnie, kształcono młode kadry, brano cały czas czynny udział w odbudowie Warszawy. Z inicjatywy i częściowo funduszu cechu rekonstruowano pomnik znakomitego naszego szewca Jana Kilińskiego. W 1946 r. powołano Spółdzielnię. Gospodarczą Szewców i Cholewkarzy, która przetrwała trudne lata reorganizacji spółdzielczości. Jej historię odzwierciedlają zmiany zachodzące w jej nazewnictwie z „Pomocniczej Spółdzielni Szewców i Cholewkarzy" przeistoczyła się w „ Rzemieślniczą Spółdzielnię Zaopatrzenia i Zbytu Branży Skórzanej", wreszcie w „ Spółdzielnię Rzemieślniczą Branży Skórzanej „Corium". Była ona jedną z największych organizacji tego rodzaju W kraju. Wysiłkiem członków Cechu i Cechów wniesiono z ruin naszą starą siedzibę „ Dom Szewców", którego zniszczenia Komisja Miejska oceniła na 77%. Do odbudowy przystąpiono w 1949 r., do użytku oddano w 1954 r. Z rozrzewnieniem należy wspomnieć jeden z pierwszych czynów społecznych na rzecz stolicy — bezpłatne podzelowanie 13 tysięcy par obuwia. W 1965 roku w oparciu o decyzję Zarządu Izby Rzemieślniczej wybudowaliśmy ośrodek wypoczynkowy nad Zalewem Zegrzyńskim „Relax" w Gąsiorowie. W 1969 r. Cech nabył w Bukowinie Tatrzańskiej doin wypoczynkowy „Ciżemka" z myślą o wielu członkach Cechu w podeszłym wieku. W 1973 r. powołał do życia Muzeum Cechowe. Zarząd świadom zanikania swego rzemiosła, oraz strat poniesionych zwłaszcza w ostatniej wojnie w dokumentach i przedmiotach pamiątkowych pdśtanowił przekazać potomnym zachowane jeszcze dowody bytu, tradycji, sławy i pamięć o ludziach związanych z rzemiosłem. Muzeum jest pomnikiem naszego życia zawodowego, kulturalnego i duchowego. Doceniła to międzynarodowa organizacja muzeów UNESCO wpisując naszą placówkę do Katalogu Muzeów Świata w 1989 r. W 1998 r. prezydent Warszawy Marcin Święcicki w 400 — lecie stołeczności Warszawy uhonorował Cech przyznając Medale IV wieków stołeczności Warszawy za szczególne związanie Cechu z historią miasta i zasługi w jej rozwoju.

Muzeum powstało w 1973 roku staraniem i z funduszów Cechu Rzemiosł Skórzanych. Muzeum. znajduje się w budynku Cechu przy ul. Wąski Dunaj 10.

Muzeum nosi imię Jana Kilińskiego. W 1936 r przypadała 550 rocznica Cechu. Rok ten był wielkim świętem polskiego rzemiosła. Prezydent Ignacy Mościcki odsłonił pomnik bohatera narodowego — szewca Jana Kilińskiego, a ówczesny prezydent Warszawy Stefan Starzyński powiedział „To pomnik chwały i dumy ludu Warszawy, a rzemiosła w szczególności". W roku 1979 p. Bożena Hensoldt po zwiedzeniu Muzeum, wpisała do księgi muzealnej „Im więcej wiem o sobie, tym większy szacunek mamy dla siebie i ojców naszych. Inicjatywa utworzenia takiego, jak to Muzeum godna uznania, naśladowania i popularyzowania. Zebrane tu rzeczy to nie tylko muzealne przedmioty, ale cząstka życia i serca ludzi z nimi związanych". Na arenę życia politycznego członkowie Cechu weszli u schyłku XVIII w. wykazując swój patriotyzm. To szewc Jan Kiliński w Insurekcji Kościuszkowskiej stanął na czele ludu Warszawy, to Stanisław Hiszpański szewc członek Rządu Narodowego w Powstaniu Styczniowym, choć nie orężem walczył z najeźdźcą.

Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych mieści się w kamienicy, która od 1593 r. była własnością Cechu Szewskiego Warszawy, jest to róg Wąskiego i Szerokiego Dunaju 10, stanowi historyczny pomnik przeszłych pokoleń szewców Warszawy. Myśl zorganizowania Muzeum sięga lat 60-siątych. W owym czasie Zarząd Cechu, zaniepokojony sytuacją rzemiosła, postępującą likwidacją warsztatów, postanowił zabezpieczyć dla potomnych pamięć o ich pracy i historii. Inicjatywą zainteresowano przede wszystkim środowisko rzemieślnicze i szersze kręgi społeczeństwa. W maju 1972 roku Cech zwrócił się do Dyrekcji Muzeum Historycznego m.st.Warszawy z prośbą o opiekę merytoryczną. Profesor Janusz Durko ustosunkował się przychylnie i poparł inicjatywę. Konsultantami zostały mgr Wanda Szaniawska i mgr Lidia Eberle. Stronę plastyczną powierzono prof. Maciejowi Raduckiemu. Niezbędną pomoc udzieliło ówczesne kierownictwo Izby Rzemieślniczej. Zaskakująca była ofiarność rzemieślników. Muzeum zostało otwarte w styczniu 1973 r. Mieściło się wówczas w trzech stylowych salkach. Za cel swej działalności Muzeum postawiło sobie pokazanie nie tylko zanikające zawody rękodzielnicze lecz ich specyfikę, ukazanie pracującego w nich rzemieślnika, służącemu człowiekowi na co dzień.

Ekspozycja stała obejmuje 2 warsztaty:

szewski
rymarski.

Specjalne miejsce poświęcono patronowi Cechu — Janowi Kilińskiemu, pułkownikowi Powstania Kościuszkowskiego.

Zebrane tu rzeczy to nie tylko muzealne przedmioty, ale cząstka życia i serca ludzi z nimi związanych.

Najlepszą wizytówką Muzeum są przede wszystkim opinie zwiedzających. Oto niektóre z nich z przed 30 laty.

„Jestem zaskoczony, chyba jeden z najbardziej rzeczowo ukazanych zawodów".
„Podziwiamy, że okazano tyle miłości i czci rzemiosłu, służącemu ludziom w codziennych potrzebach".

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia Muzeum.